İşletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Nedenleri?

Değerli okurlar,   Muhasebede Hile Türleri Nelerdir?  yazımızda hile nedenlerini detaylı olarak yazmıştık. Bu yazıda da işletme sahiplerinin hileye başvurma nedenleri‘ ni yazacağız.   Tepe yönetiminin, mali bilgiler hakkında yanlış ya da yanıltıcı bilgi vermesi yoluyla gerçekleştirilmektedir. Hissedarlar, borç verenler, mali tablolara güvenen diğer kişi ya da kurumların kurban rolünü üstlendiği bu durumdan, işletme yönetimi yarar sağlamaktadır. Genellikle büyük işletmelerde görülmekle birlikte işletmenin durumu olduğundan daha iyi  ya da daha kötü gösterilir. Büyük işletmelerde görülmesi ortaya büyük zararların çıkmasına sebebiyet verir.

A) Vergi Kaçırmak

Genel olarak işletme sahiplerinin hileye başvurma nedeninin temeli vergi kaçırma düşüncesi oluşturur. Vergi matrahının azalması sağlanarak vergi kaçırma düşüncesi oluşturur. Daha önce doğru olarak gerçekleştirilen işlem ve hesaplar defter ve kayıtlarda olduğundan başka türlü gösterilir. Muhasebe hesap ve tekniklerinin aldatmak ve yanıltmak amacıyla kasıtlı bir biçimde mevzuata aykırı şekilde kullanılması hesap ve muhasebe hilesi olarak tanımlanabilmektedir. İşletme sahipleri vergi oranlarını adaletsiz ve yüksek görebilir ve vergi denetimlerinin yetersiz, sonuçlarının ise caydırıcı olmadığı düşüncesiyle vergi kaçırma amacıyla hareket edebilir. İşletme sahiplerini vergi kaçırma düşüncesiyle  hileye yönlendiren bir diğer etken büyük tutarlarda para kazanma isteğidir.

İşletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Nedenleri?
Hileye Başvurma

B) Yolsuzlukları Gidermek

İşletme yönetminin görevi iş ve işlemlerin kanunlara ve usulüne uygun yürütülmesini sağlamak ve denetimini gerçekleştirmek olduğundan, ticari organizasyon da işte bu çerçeve de sürdürülüp idame ettirilmelidir. Ancak kim zaman işletme yönetimi zaten usulsüz olan işlemlerini gizlemek için hileye başvurmaktadır. Yolsuzluk ve ahlaki olmayan davranışlar çıkar çatışması, rüşvet, bağış ve hediye kabul etme, karşı tarafı rüşvet almaya teşvik gibi kavramlarla bağlantılıdır.

 

C) İşletmeyi Gerçek Durumundan Farklı Göstermek

İşletme yönetimi bilanço ya da gelir tablosu kalemlerini olduğundan farklı gösterip işlemlerin gerçek mahiyetini gizlemeye çalışabilir. Yönetim finansal tablo kalemlerinde kasten oynama yaparak bilançoda ya da gelir tablosunda görünmesini istediği sonuçları alır. Gider artırımı  ya da gelir kalemlerinde azaltıcı müdahalelerle kârı gerçekte olandan daha yüksek gösterebilir. Amortisman uygulamalarının kasten yanlış hesaplanması ile varlık değerleri olduğundan yüksek gösterilebilir. Şüpheli hale gelmiş alacaklar için gerekli kayıtlar yapılmayıp gelecek nakit akışı varmış gibi gösterilebilir. Stoklarda ve sabit kıymetlerde oluşan değer düşüklükleri, finansal tablolara yansıtılmayıp işletme varlık değerleri olduğundan yüksek gösterilebilir.

 

D) Alış

İşletme sahiplerinin vergi kaçırmayı hedefledikleri ve bu amaçla gerçekleştirdikleri hilelerden bir diğeri alışlara yönelik yapılan hilelerdir. Genel olarak işletmenin vergisel ve mali durumunu etkilemekle birlikte  bu tür hileler alıcı ve satıcı yararına sonuçlar oluşturabilmektedir. İşletme mal alışlarını ya hiç kayıt altına almaz ya da olduğundan düşük veya yüksek bedelle kayıt altına alabilir. Alış maliyetini arttırıp işletme giderlerini yüksetmeyi amaçlayan ve satış yapan firma ile anlaşarak, gerçek fatura tutarından düşük alarak aldığı malı faturada yüksek gösterebilir. Alışlarına ait iskonto bedellerini fatura içeriğine yansıtmayarak gizleyebilir. Bu durumda alış yapan işletme, malın maliyetini yükseltip giderlerini arttırmış, satışı gerçekleştiren işletme ise hasılatını gizlemiş olacaktır.

 

E) Satış

Satışa ait gelirin hesabına yazılmayıp avans hesabına yazılması bir çeşit muhasebe ve hesap hilesidir. İşletme geliri olması gereken zamandan önce kayıtlara alınıp gerçekleşmiş gibi gösterilebilir. Dönemin geliri olmayan satışların ilgili dönem dışı kaydı da dönem dışı satış olarak muhasebe hileleri arasında yerini almaktadır. Alıcı tarafından işlem belgeleri tamamlanmamış, alım istemi oluşmamış ve herhangi bir teslimat da gerçekleşmemiştir. “Faturala ve tut” yönteminde ise işletme ürününe ait satışın siparişini ve ödemesini almış ancak sevk işlemini gerçekleştirememiştir. Alıcı işletmeden yükleme talebi gelene kadar ürünler henüz satılmayan stoklardan ayrı bir alanda muhafaza edilir. Yöntemin kullanım amacı, kazancı olduğundan fazla göstermeye yönelik olması halinde her ne kadar  Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerini ihlal niteliği taşımasa da muhasebe hilesi olarak nitelendirilebilmektedir.

 

F) Özel Giderleri İşletme Aktarma

Gelirin safi tutar üzerinden vergilendirilmesi esastır. Gelir vergisi kanununda,  ticari kazancın elde edilmesi ve idare ettirilmesi için yapılan giderlerin gider olarak gösterilmesi esas olarak kabul edilmiştir. Ancak kimi zaman işletme sahipleri şahsi ya da işin mahiyetiyle doğrudan ilgisi olmayan giderleride indirim konusu yapabilmektedirler. Kanun hükmünde açıkça belirtmekle birlikte uygulamada satışların maliyetine yüklenerek, işletme cirosunun da olduğundan düşük gösterilmesini sağlayacak yöndeki hile ile vergi gerçekte olması gerekenden daha düşük gösterilebilmektedir. Bu şekilde yasal mevzuata uyulmaksızın elde edilen safi kâr azaltılmış olacaktır.

 

G) Arizi Giderler

Gelir Tablosunda işletmenin net karı ya da zararına ulaşmak için, belli bir dönemde elde edilen tüm gelir ve giderlerin gerçeği yansıtılacak şekilde kaydedilmesi gerekmektedir. Gelir tablosu düzenlenirken esas faaliyetlerin unsuru olan ve sürekli olan giderler ile diğer faaliyetlerden sağlanan gelir ve giderler gruplandırılırken, süreklilik arz etmeyen, normal faaliyetlerin dışında oluşan giderlerdir ve işletme bu tür giderleri gizleme eğiliminde olabilmektedir.

İşletmeler dönem kârını olduğundan yüksek gösterme isteği ile komisyon, iskonto giderleri gibi giderleri gizleyebilir, menkul kıymet satışından kaynaklanan zararların alınmamasına ya da yanıltıcı şekilde kayıt altına alınmasını sağlayabilir. Nakit ya da nakde dönüştürülebilir varlıkların vadesinden önce işletme bünyesine aktarılması sonucu oluşan reeskont faiz giderlerinin gelir tablosuna yansıtılmaması sonucu işletme kârı finansal tablolarında olması gerekenden daha düşük olarak gösterilebilir ya da işletme mallarının hurdaya ayrılması veya atık hale gelmesi sonucu buradan elde edilecek satış geliri de arizi giderler arasında yer almakla birlikte işletme bu tür giderleri kayıtlarına almayabilir.

 

H) İşletme Giderlerini Yükseltmek

Satış gelirinden yapılan kasa ve miktar iskontoları ve satıcıya ait ödemelerin suretiyle gerçeğe uygun değer saptanır, bulunan tutar işletmenin net satış tutarıdır. Ancak kimi zaman işletmeler net satış tutarınu gerçek değerleri ile kayıt altına almaktan kaçınırlar. İşletme alışa ilişkin maliyetini aşacak şekilde satış iskontosu uygulayarak alıcı firma ile muvazaalı hareket edebilir. Alıcı firmanın dönem sonu faturası ile satıcıya iskonto bedelini yansıtması sonucu satıcı işletme giderlerini arttırarak vergi kaçırma amacına yönelik fiilini gerçekleştirmiş olacaktır.

İşletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Nedenleri? şletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Nedenleri?

 

Sitemizi sosyal medya hesaplarınızda paylaştığınız  için teşekkür ederiz.

Şirketlerde Muhasebe Denetim Rehberi yazımızı okumak için tıklayınız.

Vektör Grafik: Vecteezy – Radiasa Tutorial Rti

 

KAYNAKÇA

Muhasebe Hileleri ve Vergiden Kaçınma/ Coç. Dr. Murat BATI/ Seçkin Yayınları/Ankara Sayfa: 30-34

Denetim ve Güvence Hizmetleri/ Ersin Güredin / Basım Yayınları/İstanbul

Hasan Kaval/ Muhasebe Denetimi / Gazi Kitavevi/Ankara

Faruk Güçlü / Muhasebe Denetimi / Detay Yayınları/Ankara

İşletmelerde Vergi Denetimi / Boyut Yayınları /İstanbul

 

 

 

 

Yazar Hakkında
Toplam 126 yazı
Türk Muhasebe
Türk Muhasebe
Yorumlar (Yorum yapılmamış)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

×

Bir Şeyler Ara


error: Content is protected !!