Stokların Yönetiminin Önemi
Değerli okurlar, stokların yönetiminin önemi. Stoklar işletme sermayesi içerisinde paraya dönüşme kabiliyeti en az olan unsurlardır. Kasa ve alacaklar sabit para değerli unsurlar olurken, stoklar sabit olmayan para değerli unsurlar olarak fiyat değişmelerinden etkilenirler.
Stokların önemi, işletmenin faaliyet alanına göre değişmektedir. Bazı işletmelerde stok kalemi bulunmamaktadır. Örneğin, elektrik üretimi ile uğraşan bir firmanın üretmiş olduğu mamullerin stok ederek pazarlanması mümkün değildir. Üretimin hemen tüketilmesi zorunludur. Yine finans işletmeleri için de durum aynıdır. Parayla ilgili işlemler yapıldığında faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla herhangi bir stok unsuruna ihtiyaç duyulmamaktadır. Öte yandan bazı işletmelerde stokların bulundurulması zorunlu olmakla birlikte, uzunca bir süre tutulması da gerekebilmektedir. Üretimin gereği, kullanılacak stokların özellikli olmaları nedeniyle stokları belli bir süre bekletebilmektedir. Örneğin, tütüt, şarap gibi mamullerin üretimin de gerekli hammadde ve malzeme stoklarının uzun bir süre bekletilmeleri , elde edilecek mamumün kalitesi açısından zorunlu olur. Ayrıca bazı malların bekletilmesi ve stokta tutulması mümkün değildir. Kısa ömürlü ve çabuk bozulabilecek nitelikte malların stoklarda tutulması düşünülemeyecektir.
Stok unsuru işletme varlıkları içerisinde önemli bir orana sahiptir. Toplam aktifler içindeki oranı firmalar bakımından farklılık gösterse de ortalama büyüklüğü dikkate alındığında, özellikle rekabetin şiddetli olduğu, teknolojinin sık sık değiştiği alanlarda faaliyet gösteren işletmeler de stok yönetiminin önemi daha da artmaktadır.
Hizmet işletmelerinde olduğu gibi bazı firmaların stok kalemlerine ihtiyacı olmadığı tümüyle doğru kabul edilmemektedir. Bu tür işletmelerle mamul stokları için ihtiyaç duyulmamaktadır. Ancak bu nitelikteki firmalarda hizmetin gerçekleştirilmesinde gerekli bazı giderlerin bulundurulması zorunluluğu vardır. Elektrik üreten bir firmanın ürettiği mamulün stoku mümkün olmadığı için stok kalemi bulunmamaktadır. Halbuki elektrik üretimi için gerekli olan yakıt, su, vb.malzemelerin üretime hazır edilmeleri için stoklara alınmaları gerekir. Stoklara bu yönüyle bakıldığında oldukça gemiş bir açıdn incelenmelerinin gerekli olduğu görülür. Bu yönüyle stok unsurunun çok değişik kalemlerden meydana geldiği ve değişik çeşitlerini olduğu, yönetiminde de tüm özelliklerin incelenmesi gerektiği anlaşılır. Çok çeşitli ve değişik parçaların oluşturduğu stok yönetiminin amacı toplam stok maliyetlerinin en az olacağı, firmanın kârlılığının düşmeyeceği stok seviyesini belirtmektir.
Stok Çeşitleri
İşletmelerin faaliyetlerince bağlı olarak bulunduracakları stoklar değişmektedir. Değişik ölçülerde, değişik şekillerde ve birbirinden değişik, farklı özellikleri bulunan oldukça çeşitli mallar, dolayısıyla stoklar vardır. Stok yönetim her firma için önemli olmakta birlikte imalat işletmelerinde önemi daha da artmaktadır. İmalat işletmelerinin bulunduracağı stoklar aşağıda belirtilen grupların hepsini kapsamakta, aynı zamanda stok politikasının olumsuz etkileri imalat işletmelerinde daha fazkla zarar vermektedir.
A) Hammaddeler
Oldukları gibi veya çeşitli işlemlerden geçtikten sonra mamulün esasını oluşturan mallardır. Doğrudan mamulün elde edilmesinde kullanılıp çok defa mamulün bünyesinde hemmen ve açıkça görülebilmektedir. Hammadde stokları da firmanın faaliyet alanına ve üretilen mamüllerin niteliklerine göre değişir.
Doğrudan tabiattan bie işlem yapmadan elde edilen hammaddeler olduğu gibi, bir başka firma için tamamlanmış mamul niteliğindeki bazı ürünler diğer firmaların imalatının hammaddesini oluştururlar.
B) Yarı Mamüller
Tamamlanmamış yarı bitmiş durumdaki stoklardır. Bir başka firmanın girdisi olarak kullanılmak üzere yarı tamanlanmış mallar, yarı mamüller olarak kabul edilmezler. Çünkü bu nitelikteki mallar üretimi yapan firmanın mamulleri sayılırlar. Üretim faaliyetinin niteliği gereği imalatı çeşitli aşamalarla tamanlanmış olabilir. Aynı firma içimnde bir aşamada tamamlanmış ve diğer aşamadaki imalata katılan mallar yarı mamullerdir.
Bazı işletmelerde imalatın tümü birden imalat süresi içerisinde, ancak uzunca bir sürede tamamlanıyor olabilir. Örneğin gemi imalatı çeşitli üretim işlemlerinin uzunca bir süre devam ettiği işlemlerden sonra tamamlanmaktadır. Bu durum da olanlar yarı mamul olmakla birlikte tamamlanmamış üretim aşamasındaki mallar olarak belirtilir.
C) Mamuller
Müşterilere sunulmaya hazır olan mallardır. Mamuller nihai tüketiciler tarafından kullanılmak üzere satın alınabileceği gibi, daha önce de belirtildiği gibi ara tüketiciler tarafından bir başka mamulün imalatında girdi olarak kullanılmak üzere de satın alınabilmektedir.
Stokların Yönetiminin Önemi
Sitemizi sosyal medya hesaplarınızda paylaştığınız için teşekkür ederiz.
