Nakit Bütçesinin Düzenlenmesi
Değerli okurlar, nakit bütçesinin düzenlenmesi. Nakit bütçesi, uzun dönemli ve kısa dönemli olarak düzenlenir. Uzun dönemli nakit bütçesi, işletmenin uzun dönemli amaçlarına uygun planlarını gerçekleştirmek için gereksinme duyduğu nakit ihtiyaçlarının tedarik biçimlerinin ana hatlarını belirler. Kısa dönemli nakit bütçesi veya sadece nakit bütçesi, bir işletmenin gelecek dönemdeki nakit girişlerini ve nakit çıkışlarını saptayarak işletmenin her an ödeme yeteneğini kontrol ve garanti eder. Daha açık bir ifade ile nakit bütçesi, işletme faaliyetleri için gerekli uygun miktardaki paranın uygun zamanda, uygun yerde ve uygun maliyetle hazır bulundurulmasına olanak sağlar. Böylece nakit hareketlerinin bütçelenmesi, nakit tedariki yanında, nakdin kârlı bir şekilde kullanılmasını mümkün kılar.
Yıllık kâr planınada nakit bütçesi, gelecek dönem için ara dönemlere göre nakit durumuna ilişkin tahminleri içerir.
Nakit Bütçesi Kısımları
1- Nakit tahsilatının (girişlerine) ilişkin tahminler
2- Nakit ödemelerine (çıkışlarına) ilişkin tahminler
Nakit bütçesi, diğer işletme bütçelerindeki verilerden yararlanarak nakit tahsilatı ile ödemelerine ilişkin nakit hareketlerini belirler. Ancak nakit bütçesi ile diğer işletme bütçeleri arasında çok önemli bir fark vardır. Diğer bütçeler, tahakkuk esasına göre düzenlenirken nakit bütçesinde temel ilke, nakit esasıdır. Diğer bir deyişle nakit bütçesinde yararlanılan verileri kesinlikle nakit esasına dönüştürülmüştür. Nakit girişlerine ve çıkışlarına ilişkin tahminlerin belirlenmesi, işletmenin gelecek döneme ilişkin nakit durumunun değerlendirilmesini mümkün kılar. Böylece, gelecek döneme ilişkin nakit açığı veya fazlası ara dönemlere göre saptanır. İşletme bu durumlara ilişkin önlemleri, daha bilinçli ve daha etkili tahsilat, kredi ile yatırım politikalarına dayandırma olanağına kavuşur.
Nakit Bütçesinin Düzenlenmesindeki Yöntemler
A) Nakit Tahsilat ve Ödemelerin Direkt Tahmin Yöntemi
Bu yöntem, yıllık işletme bütçesinin düzenlendiği durumlarda uygulanır. Diğer bir deyişle, bu yöntem kâr planlama ve kontrol sistemine yer veren işletmeler tarafından kullanılır. Sistemde yer alan satış, üretim, gider ile yatırım bütçeleri analiz edilir ve meydana getirdikleri nakit girişleri ile nakit çıkışları ara dönemlere göre saptanır. Bu biçimde düzenlenen nakit bütçesi, işletme faaliyet planlarının yaratacağı parasal etkileri de kontrol eder. Böylece faaliyet planlarının olumsuz etkileri zamanında değerlendirilerek gerekli önlemler alınmış olur.
B) Düzeltilmiş Net Kâr Yöntemi
Bu yöntem, vergilenmemiş net kârın tahmini ile başlar. Bu veri işletmenin gelir tablosu bütçesinden (proforma gelir tablosundan) elde edilir. Bu kâra, amortisman gibi nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler eklenerek faaliyetler tarafından yaratılan nakit belirlenir. Böylece net kâr tahakkuk esasından nakit esasına dönüştürülür. Bunu izleyen aşamada diğer nakit kaynakları ile kullanışlarının tahmini yapılır ve bu verilere dayanarak nakit bütçesi düzenlenir. Bu yönteme göre düzenlenen nakit bütçeleri, nakit girişlerini ve nakit çıkışlarını ayrıntılı olarak göstermez. Bu nedenle “net kâr nakit akımı yöntemi” olarak da bilinen bu yöntem, uzun dönemli nakit bütçesinin yapısına daha uygundur.
Nakit Bütçesinin Amaçları
1- İşletme faaliyet planlarının ortaya çıkaracakları nakit durumunu göstermek,
2- İşletmenin en az nakit gereksinmesini belirlemek,
3- Nakit açıkları ile nakit fazlalarını saptamak,
4- Borçlanma gereksinimleri ile kısa süreli yatırım harcamalarına ilişkin etkili politikaların saptanması için olanak sağlamak,
5- Tahsilat, kredi ve kısa süreli yatırım harcamalarına ilişkin etkili politikaların saptanması için olanak sağlamak,
6- Nakit hareketlerinin etkili kontrolünü mümkün kılmak.
Nakit bütçesi, mali işler ve muhasebe bölümü tarafından düzenlenir ve üst yönetimin onayına sunulur.
Birinci yöntemde, daha önce düzenlenmiş işletme bütçelerinden yararlanılarak nakit tahsilat ve ödemeleri saptanır. Nakit girişleri, genellikle peşin satışlardan alacaklar ile faiz gelirleri tahsilatından, aktif değerlerin satışından ve benzeri kaynaklardan elde edilir. Peşin satışlar ile kredili satışlar ve alacakların ortalama tahsilat dönemleri geçmiş dönem verilerine göre saptanır. Bu sonuçlar, genel iş ve diğer koşullarda beklenen değişikliklere göre düzeltilir. Diğer gelirlere ilişkin nakit girişlerinin tahmini ise mali işler yöneticisi için oldukça kolaydır.
Nakit tahsilat ve ödemelerinin direkt tahmin yönteminde nakit çıkışları diğer bütçelere dayanarak tahmin edilir. İşletmede nakit çıkışları, ham madde ve diğer malzemelerin satın alınmaları, direkt işçilikler, nakit giderleri, yatırım harcamaları ile borç, faiz, temettü ve vergi ödemeleri için yapılır. Faaliyet bütçelerindeki veriler, tahakkukları ve peşin ödenmiş giderler gibi nakit gerektirmeyen giderler göz önünde bulundurulur. Peşin satın almalar ile kredili satın almalar ve borçların ortalama ödeme süresi geçmiş dönem verileri ile beklenen koşullara göre saptanıyor.
Sitemizi sosyal medya hesaplarınızda paylaştığınız için teşekkür ederiz.
İşletme Sermayesi Kaynak Seçimini Etkileyen Faktörler Nelerdir yazımızı okumak için tıklayınız.
